معبد پارتنون تجلیگاه هنر یونانی

معبد پارتنون تجلیگاه هنر یونانی

 معبد پارتنون از جمله بناهای ساخته شده در تمدن بزرگ یونانی است که تا به امروز همچنان پابرجاست.

---

پارتنون (Parthenon) نیایشگاهی در آکروپولیس آتن که پریکلس آن را در سدهء پنجم پیش از میلاد بنا کرد.

معبد پارتنون تجلیگاه هنر یونانی

مهمترین بنای مجموعه آکروپلیس است آکروپولیس (Acropolis؛ به یونانی قدیم: بلندشهر یا دژشهر). در شمال شرقی پارتنون در آتن، پایتخت یونان و در مرتفع‌ترین نقطه دشت و ۱۵۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. مجموعه تاریخی آکروپولیس برای مردم یونان یک نماد ملی است بر همین اساس هر شهر یونان باستان دارای آکروپولیس معادل دژ یا قلعه مستحکم بوده‌است. این مجموعه با دقت و ظرافت بسیار دقیق هندسی و ریاضی ساخته شده‌است..

این بنا در عصر کلاسیک ساخته شده است. و برای الهه آتنا ( خدای پیروزی ) که به افتخار او آتن هم از او نام گرفته ایجاد شده است. بنا بر روی بلندترین نقطه تپه آکروپلیس و مشرف بر سراسر شهر آتن و نواحی املاف آن بنا شده است. سنگ مرمر سفید مصالح عمده بناست.

ساختمان به شیوه دوریک و به سبک دور ستونی است. در ایوان جنوبی معبد پارتنون بر خلاف پرستشگاههای دیگر ، به جای شش ستون ، از هشت ستون و برای طول آن هفده ستون در نظر گرفته شده است.

معبد پارتنون تجلیگاه هنر یونانی

طول و عرض آن ۳۱ * ۷۰ متر و ارتفاع آن ۷۲/۱۳ متر که ارتفاع هر ستون ۴۳/۱۰ متر است. در این بنا دو شیوه دوریک و آیونیک با هم تلفیق شده اند از سبک دوریک برای فضای بیرون و از آیونیک برای فضای درون استفاده شده است. فضای داخلی پارتنون دارای دو بخش جداگانه است. فضای کوچکتر ( اتاق با کره یا پارتنون ) با پلانی تقریباً مربع شکل و فضای بزرگتر ( مقصوره ) با پلان مستطیل شکل که مجسمه الهه آتنا پارتنوس در آن قرار داشته است که مقصوره مستطیل شکل را به سه راهرو تقسیم کرده اند. ردیف ستونهای دوریک در مقصوره به صورت ستونهای دوتایی بر روی هم قرار گرفته اند و به عنوان ستونهای نگهدارنده سقف بکار گرفته شده اند ، در حالیکه ستونهای نگهدارنده بخش اتاق باکره به شیوه ایونیک است. ستونهای دوریک در نمای معبد ، نهایت تناسبات این شیوه را داراست.

یعنی ارتفاع هر یک از آنها شش برابر قطر پایه مثال است. ستونهای نمای معبد انحنای ملایمی به درون دارند و فاصله های میان آنها یکسان نیست ، این فاصله ها در گوشه های معبد کمتر می شوند. همچنین ستونهای کناری دارای ضخامت بیشتر هستند. علت این امر جلوگیری از خطای دید است. زیرا ضخامت بیشتر ستونهای کناری از تغییر شکل یافتن آنها در اثر خطای دید جلوگیری می کند. شاید دلیل این ضخامت در گوشه ها برای بیان قدرت تحمل آنها در برابر بار سنگین است و این کار نه به خاطر عملکرد ساختمانی ، بلکه بیشتر برای بیان سمبلیک به کار گرفته شده است. معابدی چون پارتنون هیچ ارتباطی با عبادت عملی یک رب النوع ، که در حقیقت ضرورت اجتناب ناپذیر ساخت یک عبادتگاه است ندارد.

 

 

 

 

معبد پارتنون تجلیگاه هنر یونانی

از معابد برای نگهداری تصاویری از رب النوع ها استفاده می شود. معابد که نمادی از درک عمومی و اعتقادات مردم بودند ، به نقاط کانونی فعالیت هایی بدل شدند که به طور آرمانی موجب استحکام وحدت و توأم هویت شهروندان شدند. پارتنون یک بنای چشمگیر و نامتعارف است که نقش برجسته های بسیار آن آرمان های سپاهی و نظامی دولت شهر آتن را صورت بندی می کرد. در این معبد ستون های ایوان ها به وجه خاصی ساخته شده ، یعنی با شیارهای عمودی ( قاشقی ) تزیین گشته است ، گیلویی ها از ورقه های نازک فلز که منقش به نقوش زیبا هستند مستور شده اند.

این معبد، جایگزین نیایشگاه قدیمی‌تری شده بود که در سال ۴۸۰ قبل از میلاد توسط خشایارشا پادشاه هخامنشی ایران نابود شده بود. آغاز ساخت معبد قدیمی‌تر نیز سال ۴۹۰ پیش از میلاد بوده‌است، که خود ۲۵ سال پس از تخت جمشید ایران می‌باشد. ساخت معبد جدید در سال ۴۴۷ پیش از میلاد آغاز شد و تا سال ۴۳۲ پیش از میلاد به درازا کشید.

در سال ۱۶۸۷ هنگامیکه در حدود ۲۰۰۰ سال از ساخت آن می‌گذشت یک گلوله توپ بی هدف به داخل پارتنون اصابت کرده و باعث می‌شود که مقداری از سقف آن فرو ریخته و آسیبهای جدی به ستونهای آن وارد آید. در سال ۱۸۸۰هم بدون موافقت یونان سنگ مرمرهای بسیار پرارزش آکروپولیس به موزه لندن انتقال داده شدند و چندی بعد به واسطه آلودگی هوا دچار فرسایش و خرابی شدند.

معبد پارتنون تجلیگاه هنر یونانی