آیا آرامگاه پادشاه ساسانی پیدا شده است؟
بروزرسانی شده در تاریخ: ۲۵ اسفند ,۱۳۹۳
آیا آرامگاه پادشاه ساسانی پیدا شده است؟
غار شاپور که در درون خود مجسمه شش‌متری شاپور ساسانی را دارد، در کمرکش ۱۷۰۰متری کوهی در دل تنگ چوگان واقع است. پیش از این از سوی برخی باستان شناسان گمانه‌هایی در رابطه با احتمال قرار‌داشتن آرامگاه این شهریار ساسانی در دل غار طرح شده بود.
صدرا محقق: روز گذشته و به صورت اتفاقی اسکلتی انسانی در قسمت انتهایی یکی از دالان‌های «غار شاپور» در «تنگه چوگان» کازرون کشف شد. با کشف این اسکلت، گمانه‌ها پیرامون احتمال قرار‌داشتن آرامگاه شاپور اول پادشاه بزرگ ساسانی در این غار را بار دیگر می‌توان مطرح کرد.
غار شاپور که در درون خود مجسمه شش‌متری شاپور ساسانی را دارد، در کمرکش ۱۷۰۰متری کوهی در دل تنگ چوگان واقع است. پیش از این از سوی برخی باستان شناسان گمانه‌هایی در رابطه با احتمال قرار‌داشتن آرامگاه این شهریار ساسانی در دل غار طرح شده بود، بااینحال هیچ مدرکی که تاییدی بر این گمانه باشد در دست نبود اما کشف این اسکلت انسانی در انتهای یکی از دالان‌های درونی غار بار دیگر بحث‌ها پیرامون این گمانه را مطرح خواهد کرد. غار شاپور در نزدیکی شهر تاریخی بیشابور، مهم‌ترین پایتخت ساسانیان، در انتهای تنگه چوگان و در سینه کوه، قرار دارد. مجسمه شاپور تنها مجسمه سنگی بازمانده از دوران باستان است. غار شاپور یکی از سه غاری است که در قسمت غرب تنگ چوگان قرارگرفته‌اند. این غار با دهانه‌ای بزرگ‌تر از دو غار دیگر در وسط است: غار سمت چپ، به غار مادر شاپور معروف است و غار سمت راست «غار مرمر» نامیده می‌شود. تندیس شاپور، شهریار پر‌آوازه ساسانی در دهانه غار قرار دارد. در این تندیس شاپور با جامه‌ای ساده و ظریف با کمربندی که به دور کمر بسته و شمشیر حمایل کرده، نشان داده شده است.
به گفته بسیاری از باستان‌شناسان مجسمه شش‌متری شاپور در این غار، شاهکار پیکرتراشی ایران باستان است که پس از نزدیک به ۱۷۰۰ سال هنوز باقی مانده است. بااینحال اما، این تندیس در گذر ایام دچار آسیب‌های فراوان شده و بخش‌هایی از آن از بین رفته است. با وجود ارزش‌های تاریخی بی‌بدیل این غار، تاکنون از سوی پایگاه پژوهشی بیشابور که برای محافظت و مرمت آثار تاریخی این محوطه باستانی راه‌اندازی شده است هیچ اقدام پژوهشی، کاوشگرانه و مرمتی خاصی صورت نگرفته است.
محسن عباسپور، فعال میراث فرهنگی در کازرون و عضو شورای مرکزی انجمن غیردولتی هم‌اندیشان جوان این شهرستان در رابطه با چگونگی کشف اسکلت انسانی در غار شاپور به «شرق» گفت: «این اسکلت‌ها در بدنه یکی از دالان‌های غار شاپور مشاهده شدند که طی سالیان گذشته بر اثر رسوب‌گذاری‌های متعدد زیر لایه‌ای از رسوب قرار گرفته بودند. هنوز چند قطعه از استخوان‌های این اسکلت نیز در دیواره
غار باقی مانده و در انتظار حضور باستان‌شناسان باقی مانده است. با آنکه تاکنون کاوشی در غار شاپور صورت نگرفته، ولی قوی‌ترین نظریه‌های باستان‌شناسی در خصوص کاربری این غار، از احتمال وجود مقبره شاپور ساسانی در این غار باستانی حکایت می‌کنند. این نظریه‌ها عمدتا بر پایه این استدلال مطرح شده‌اند که در دوره‌های تاریخی پیش از ساسانیان نیز مقبره‌های پادشاهان ایرانی در سینه کوه‌ها قرار داشته‌اند که از جمله آنها می‌توان به مقبره‌های موجود در نقش رستم اشاره کرد.” این فعال میراث فرهنگی در ادامه می‌افزاید: «در حال حاضر بیش از هر چیز غار شاپور نیاز به حضور و مطالعات میدانی باستان‌شناسان دارد تا بتوانند با کاوش و خاکبرداری به سایر آثار احتمالی موجود در این غار باستانی دست یابند. مطمئنا این محوطه باستانی دارای حرف‌ها و ناگفته‌های تاریخی بسیاری است که مطالعات منسجم پیرامون آنها می‌تواند به شناخت بهتری از وضعیت غار و همچنین ارتباط آن با شهر تاریخی بیشابور بینجامد. با این وجود متاسفانه تاکنون پایگاه پژوهشی بیشابور به‌عنوان اصلی‌ترین متولی مطالعات باستان‌شناسی در این مجموعه، به‌ویژه طی سال‌های اخیر، بسیار منفعل عمل کرده و این انتظار وجود دارد که حداقل به دنبال کشف این اسکلت‌ها، بازنگری اساسی در شیوه مطالعات پیرامون شهر تاریخی بیشابور و محوطه‌های باستانی اطرافش صورت پذیرد؛ به‌ویژه آنکه این شهر به لحاظ ارزش بالای تاریخی خود، در ردیف کاندیداهای ایران برای ثبت در فهرست آثار جهانی قرار دارد.»
با وجود گفته‌های عباسپور تنها عملیات مشخص باستان‌شناسی که در غار شاپور صورت گرفته، عملیات مرمت پاهای مجسمه شاپور و بلند‌کردن مجدد این مجسمه بوده که در دوران پهلوی و با عدم ظرافت و توسط یک هنگ نظامی صورت پذیرفته است که ماده تاریخی آن نیز در دیواره غار حجاری شده است. برای پیگیری نظر مسوولان پایگاه میراث تاریخی بیشابور به‌عنوان متولی اصلی محافظت از غار شاپور و مسوولان معاونت میراث سازمان میراث فرهنگی کشور با دو رییس پایگاه بیشابور مصیب امیری، و کفیری، مدیرکل امور بناها و محوطه‌های تاریخی میراث کل کشور تماس گرفتیم. بااینحال امیری در پاسخ به «شرق» تنها به ذکر این نکته بسنده کرد: «درست است که من رییس پایگاه بیشابور هستم. اما درحقیقت در این محوطه نیستم و مسایل مربوط به این محوطه تاریخی به معاونت میراث استان فارس مربوط است و من در جریان آن نیستم.» کفیری نیز با اعلام اینکه از این خبر اطلاعی ندارد گفت: «اجازه دهید من با مسوولان پایگاه بیشابور تماس بگیرم و اطلاعات لازم در‌این‌باره را از آن کسب کنم. پس از آن با شما تماس می‌گیرم و نظرم را اعلام خواهم کرد.» بااینحال و با وجود گذشتن سه ساعت از این تماس، مدیرکل امور بناها و محوطه‌های تاریخی میراث کل کشور نه‌تنها با ما تماسی نگرفت، بلکه همه تلفن‌های «شرق» برای پیگیری ماجرا را نیز بی‌پاسخ گذاشت.
به نظر می‌رسد مسوولان سازمان میراث فرهنگی کشور چندان به اهمیت کشف اسکلت انسانی در غار شاپور که می‌تواند پاسخی به پرسش‌های باستان‌شناسان در رابطه با این غار و چگونگی کفن و دفن پادشاهان سلسه ساسانی باشد واقف نیستند. با‌این‌همه امید می‌رود خبر کشف این اسکلت انسانی، پیش از آنکه پای غارتگران آثار تاریخی را به غار شاپور باز کند، منجر به انجام بررسی و کاوش‌های باستان‌شناسی و اعزام کارشناسان به این غار شود. غار شاپور در فاصله ۲۰کیلومتری شرقکازرون و در استان فارس واقع شده است. این غار در فاصله‌ای نزدیک از شهر تاریخی بیشابور و نقوش برجسته‌های تنگ چوگان قرار گرفته است.
