بایگانی ماه اردیبهشت, ۱۳۹۸

بروزرسانی شده در تاریخ: ۱۰ اردیبهشت ,۱۳۹۸

طاق گرا کرمانشاه

بنای طاق گرا یا طاق شیرین در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در کنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده که فلات ایران را به بین النهرین ارتباط می داده است . به علت تغییر مسیر ، این راه و بنای تاق گرا اکنون در شیب های پائین جاده آسفالته قرار گرفته است . از نظر معماری ، بنای تاقگرا ، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته شده است.

طاق گرا کرمانشاه

این بنای مستطیل شکل به ابعاد ۸۶/۴*۷۰/۷ متر است که ورودی آن به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستانی است . از لحاظ ساختاری ، این بنا به وسیله بلوک های سنگی ساخته شده است که به صورت مکعب مستطیل تراشیده شده اند . مصالح داخلی دیوار ها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است.

دیوار های جناحین این بنا تا حدودی بلندتر ساخته شده اند تا بتوانند سقف تاق را کاملاً مسطح نمایند . ارتفاع کف بنا از سطح زمین ۲۰/۱ متر و ارتفاع از کف تا لبه قوس ۹۲/۵ متر و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ۲۰/۱ متر است . همچنین بلندی افریز اول ۶۰ سانتی متر است که بر روی آن یک ردیف بلوک سنگی ساده به بلندی ۴۵ سانتی متر قرار گرفته است . بر روی این بخش ، سنگ های تزئینی افریز دوم قرار دارد . همچنین در بالا ترین بخش بر روی لبه بام بنا ، یک ردیف کنگره به ارتفاع ۹۲ سانتی متر قرار گرفته است. بنابراین ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۷/۱۱ متر است . همچنین عرض دهانه طاق ۱۰/۴ متر و عمق آن ۱۰/۳ متر می باشد . دیوار های داخلی این بنا به وسیله نقوش هندسی حجاری شده است .

در مورد زمان ساخت این بنا اختلاف نظر هایی وجود دارد برخی آن را به دوره اشکانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت می دهند . اما آنطور که از مدارک باستانشناسی به دست آمده ظاهرا این بنا در اواخر دوره ساسانی و احتمالا زمان حکومت خسرو دوم (۶۲۸-۵۹۰م) ساخته شده است . اگر چه تاکنون کارکرد واقعی این بنا مشخص نشده ، اما برای آن کارکرد های متفاوتی از جمله ” یادگار احداث راه کاروانرو ” ، ” توقف گاه موکب شاهی ” ، ” اریکه سلطنتی ” ، ” پاسگاه مرزی ” و ” بنای یادبودی از پیروزی ” ذکر کرده اند .

طاق گرا کرمانشاه

برای دیدن این اثر ، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی معروف پاطاق وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شده و پس از طی مسافتی حدود ۵۰۰ متر می توان به محل مورد نظر رسید . در صورتی که ماشین نداشتید ، کمی بعد از ایست بازرسی ، نزدیک جاده ریجاب پیاده شوید و با احتیاط از سمت چپ جاده پایین بروید .

بروزرسانی شده در تاریخ: ۷ اردیبهشت ,۱۳۹۸

نارنجستان قوام شیراز عمارتی زیبا

نارنجستان قوام متعلق به خاندان قوام الملک بوده است . عمارت نارنجستان بعنوان دیوانخانه و محل مراجعات رعیت ها و دیگر مردم و همچنین محل تشکیل جلسه های عمومی و نشست های بزرگان و اشراف در زمان قاجاریه مورد استفاده قرار می گرفته است. خاندان قوام الملک از خانواده های مقتدر دوران قاجاریه بوده که چندین قرن سردمدار حکومت نواحی فارس بودند.

عمارت نارنجستان با صنعت آینه کاری ، نقاشی ، کاشیکاری ، گچبری و منبت کاری تزیین شده است و یکی از شاهکارهای دوره قاجاریه می باشد .

نارنجستان قوام شیراز عمارتی زیبا

 
ایوان یا تالار آینه در وسط و اتاقهای در چپ و راست آن به صورت قرینه ساخته شده اند . حتی سنگهای پایین دیوار نیز به صورت قرینه حجاری شده اند . بر سطح این سنگها نقشهایی از شیر، مقبره و سربازان هخامنشی ، مبارزه با هلاهل ( موجود افسانه ای ) بچشم می خورد .

نارنجستان قوام شیراز عمارتی زیبا

کف ایوانهای این بنا با قطعات کاشی سفید و آبی به طرز زیبائی مفروش شده است و دیوار ایوانها از نمونه های جالب هنر دوره قاجاریه می باشد که روی آنها گچبریهای زیبائی انجام شده است.
این بنا دو متر از کف حیاط بلند تر است و آجر بعنوان مصالح اصلی بکار برده شده است.سقف بنا با نقاشیهای زیبا با رنگهای گرم و طرحهای متنوع پوشیده شده است .

ابراهیم خان قوام الملک در سال ۱۳۴۵ خورشیدی این بنای با ارزش و زیبا را به دانشگاه شیراز اهدا کرد و امروزه به موزه نارنجستان که وابسته به دانشکده هنر معماری است تبدیل شده و برای بازدید عموم آزاد می باشد.

نارنجستان قوام شیراز عمارتی زیبا

بروزرسانی شده در تاریخ: ۷ اردیبهشت ,۱۳۹۸

سرای زیبای مشیر در شیراز

سرای مشیر یا سرای گلشن از آثار دوره قاجاریه در شیراز است که در انتهای جنوبی بازار وکیل در گوشه شرقی آن قرار گرفته است.این سرا که دارای طرح و نقشه ای دایره ای (هشت گوش) است، توسط میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک احداث شده است.

سرای زیبای مشیر در شیراز

سر در ورودی سرای مشیر، دارای دو طبقه کاشی کاری شده است ودر زیر آن کتیبه ای کاشی کاری شده با زمینه لاجوردی و خط نستعلیق عبارت سرای گلشن بنای مرحمت پناه حاجی میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی را نشان می دهد.

حجره های طبقه یا اشکوب اول، تودرتو می باشد و به وسیله راهرویی به حیاط متصل می شوند. این حجره ها دارای درهای چوبی منبت و مشبکی هستند که از چوب ساج ساخته شده اند.

در وسط حیاط حوض بزرگ هشت ضلعی ای قرار دارد که لبه و پاشویه آن از سنگ های مختلف یکپارچه ساخته شده است و در آن سه فواره وجود دارد. در چهار طرف این حوض، باغچه هایی وجود دارد .

کف پوش سرای مشیر، قطعات کوچک سنگ است. در ضلع شرقی و غربی حیاط، مغازه ها و راهروهایی وجود دارد که در مغازه ها همگی ارسی های چوبی است که با شیشه های رنگی تزیین شده است.معماری این بنا، برگرفته از معماری کاروانسراهای صفوی است.

سرای زیبای مشیر در شیراز

در زمان پهلوی به دستور فرح دیبا، کاشی های ریخته و درک های فرسوده و شکسته این بنا مرمت شد. این بنا با رنگ زرد و طرح های گلدانی معرف سبک اختلاط است که در زمان قاجاریه رایج شده بود. سازمان میراث فرهنگی، این بنا را در سال ۱۳۴۷ ه.ش . با شماره ۴۲۴ به ثبت تاریخی رسانید.

بروزرسانی شده در تاریخ: ۵ اردیبهشت ,۱۳۹۸

نگاهی به معماری باشکوه روم باستان

امپراتوری روم را باید در شمار تأثیرگذارترین حکومت‌های دوران باستان به شمار آورد. حکومتی که سودای فرمانروایی بر کل جهان را داشت و مستقیم و غیر مستقیم فرهنگ، معماری و آموزه‌های خود را به دورترین نقاط این کره صادر کرد. اما امروزه از آن جاه و جلال، تنها خرابه‌هایی باستانی برجای مانده که نشان از معماری باشکوه این تمدن کهن دارند.

نگاهی به معماری باشکوه روم باستان
در قلب شهر جاودانه‌ی رم، خرابه‌هایی کهن جا خوش کرده که میراث‌دار معماری و تمدن درخشان امپراتوری روم باستان هستند. روزگاری در اینجا ساختمان‌های دولتی قرار گرفته بودند. جایی که مردم گرد هم جمع شده و پیروزی‌های ارتش قدرتمند روم را جشن می‌گرفتند، جایی برای شنیدن سخنان دانشمندان، مکانی برای انتخاب اعضای سنا، تشکیل محکمه و حتی مبارزات خشن و غیر انسانی گلادیاتورها، جایی همین نزدیکی برگزار می‌شد. این منطقه به نام “انجمن رومی” (Roman Forum) شناخته می‌شود.

نگاهی به معماری باشکوه روم باستان
قدمت قدیمی‌ترین ساختمان این منطقه به قرن هشتم پیش از میلاد برمی‌گردد. اما بزرگ‌ترین و معروف‌ترین بناهای نوساز این ناحیه توسط امپراتور اوگستوس (Augustus)  بنیان نهاده شدند که مرمر را جایگزین آجر کرد.

 
هر سال حدود ۴٫۵ میلیون گردشگر، از این آثار تاریخی و باستانی دیدن می‌کنند. جایی که دست کم باید یک بار در طول زندگی به آن سر زد. اینجا هنوز هم می‌توان درخششی کم فروغ از دوران باشکوه این امپراتوری را حس کرد. هر چند زمان برتر از هر نیرو و بالاتر از هر قدرتی، آثار فرمانروایی انسان بر زمین را به تدریج و آهسته و آهسته محو می‌کند، اما حتی این ستون‌های شکسته و بناهای در هم فرو ریخته نیز داستانی برای خود دارند که شاید هر کسی را مجذوب خود کند.

در تمام فصول سال امکان بازدید از این منطقه وجود دارد. هر چند فصل تابستان، شلوغ‌ترین زمان برای سفر به شهر رم است.

نگاهی به معماری باشکوه روم باستان

بروزرسانی شده در تاریخ: ۴ اردیبهشت ,۱۳۹۸

اولین کولر تاریخ در ایران

هر زمان صحبت از کولرهای سنتی به میان می‌آید، بدون شک بادگیرها بویژه بادگیرهای یزد با آن شکل بخصوص و چوب‌هایی که بر سر دارند، اولین تصویری است که به ذهن متبادر می‌شود.
ابتکاری که کویرنشینان با استفاده از آن به مقابله با گرما رفتند و در طول سالیان متمادی توانستند با این ابزار ساده بر آفتاب سوزان کویر غلبه کرده و در گرم‌ترین روزهای سال بدون استفاده از کوچک‌ترین ابزاری که نمادی از فناوری باشد، خنکای نسیمی دلنشین را به داخل خانه‌های خود بیاورند.
بادگیرها، برج هایی هستند که برای تهویه بر بام خانه ها ساخته می شود. بادگیر را همچنین بالای آب انبارها و دهانه معدن ها برای تهویه می سازند.

اولین کولر تاریخ در ایران
در خانه ها هوای خنک از بادگیر که نوع ابتدایی تهویه مطبوع به شمار می رود، به اتاق های طبقه همکف یا زیرزمین ها فرستاده می شود. بادگیرها از عناصر و سمبل های معماری ایرانی هستند، ولی امروزه در بسیاری کشورهای خاورمیانه کپی برداری واستفاده می شوندکه نمونه آن امیرنشین کوچک دبی است.
اساسا کولر آبی که در جهان به نام کولر ایرانی نیز شناخته می شود، ریشه ای ملی دارد و کارشناسان، بادگیرهای سنتی را که از چند هزار سال پیش در کشورمان وجود داشته است اجداد کولرهای کنونی می دانند. استفاده از بادگیر از سنوات بسیار قدیم در ایران متداول بوده است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهر های مرکزی و جنوب ایران ساخته شده که هر کدام برحسب ارتفاع و جهت باد طراحی و اجرا شده اند.

اولین کولر تاریخ در ایران
تا قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهر های مختلف، از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می شده است و هنوز هم می توان باقیمانده این بادگیر ها را در اقلیم گرم و مرطوب جنوب در شهرهایی مانند بندرعباس، بندر لنگه، قشم، بوشهر و اقلیم گرم و خشک نواحی مرکزی مانند کرمان، نایین، یزد، طبس، کاشان، سمنان، اصفهان و حتی برخی نواحی جنوب شهر تهران مشاهده کرد.
 ساختار بادگیر
بادگیر از مظاهر و سمبل های تمدن ایرانی است. دقیقا معلوم نیست اولین بادگیر در کدام شهر ایران ساخته شده ولی سفرنامه نویسان قرون وسطی بیشتر از بادگیرهای شهرهای کویری و گرم و خشک مانند یزد و گناباد و طبس، کرمان، بم و زاهدان نام برده‌اند. کاریز و بادگیر و خانه‌های گنبدی بدون تردید از نمادهای تمدن ایرانی است.

اولین کولر تاریخ در ایران

  بادگیر معمولا چهارگوش است و در دیوارهای چهارگانه آن چند سوراخ تعبیه شده است. درون بادگیر با تیغه ها و جدارهایی که از خشت، چوب و خشت ساخته شده است، به چند بخش تقسیم می شود.
بادگیرها معمولا یکطرفه، چهار طرفه یا هشت طرفه است. در شهر یزد تمامی بادگیرها مرتفع و چهار طرفه یا هشت طرفه هستند؛ ولی برعکس در شهر میبد که در ۵۰ کیلومتری غرب شهر یزد است، بادگیرها کوتاه و یکطرفه هستند.
این امر به این دلیل است که در میبد، بادهای کویری، توام با گرد و غبار از سمت کویر می وزد و اهالی مجبورند که بادگیرهای خود را پشت به این باد و در جهت باد مطلوب بسازند؛ ولی در یزد، چون بین دو رشته کوه قرار گرفته، بادهای کویری کمتر جریان دارد و می توان بادگیرهای مرتفع چند طرفه احداث کرد.
عملکرد بادگیر
عملکرد بادگیر به این صورت است که باد مطلوب را گرفته و آن را به داخل اتاق های اصلی ساختمان، آب انبار یا سرداب هدایت می کند. در بعضی مساجد حاشیه کویر مانند مسجد قدیمی اردکان و مسجد جامع فیروز آباد در استان یزد دریچه بادگیر درست در بالای محراب قرار دارد. به این ترتیب باد مطلوب وارد بخش های مختلف ساختمان و باعث تهویه و خنکی آن می شود.

اولین کولر تاریخ در ایران
کارکرد بادگیرها با ساده ترین ابزار
برای تقویت عملکرد خنک سازی بادگیر و استفاده از برودت تبخیری، از روش های دیگری نیز استفاده می شده است. به عنوان مثال در شهر بم بادگیری وجود دارد که از ساختمان حدود ۵۰ متر فاصله دارد و با یک کانال زیرزمینی به آن مرتبط است.
در بالای این کانال یک باغچه قرار دارد. بعد از آبیاری باغچه، رطوبت آن به دیوار های کانال ارتباطی نفوذ می کند و نسیم بادی را که از بادگیر به سمت ساختمان جریان دارد، خنک تر می کند.
در بعضی موارد نیز روی دهانه بادگیر حصیر، سوفال یا بوته های خار قرار می دادند و روی آن آب می پاشیدند و به این طریق رطوبت و برودت های هوای ورودی را افزایش می دادند. تا پیش از پیدایش یخچال برقی، در بسیاری خانه ها مواد غذایی را در محوطه زیر بادگیر نگاه می داشتند تا خنک بماند و دیرتر فاسد شود.

اولین کولر تاریخ در ایران

  تصفیه هوا با خاک؟!
در شهرهایی که باد مطلوب نیز دارای قدری گرد و غبار است، مانند گناباد در استان خراسان معمولا یک فضای خاکریز در زیر بادگیر ایجاد می کنند. مقطع کانال بادگیر را در این قسمت نسبت به مقطع بالای آن قدری عریض تر می گیرند تا سرعت باد کاهش یابد و غبار و خاک در آن ریخته شود. باد پس از ورود به دهانه بادگیر و عبور از محوطه خاکریز قدری صاف تر شده و وارد اتاق می شود.

اولین کولر تاریخ در ایران
شهر بادگیرها
شهر تاریخی یزد به شهر بادگیر ها معروف است و به تحقیق، نسبت به دیگر شهر های مرکزی ایران دارای بیشترین تعداد بادگیر است. در این شهر، مرتفع ترین بادگیر جهان یعنی بادگیر باغ دولت آباد وجود دارد که دارای حدود ۳۴ متر ارتفاع است.
ارتفاع دهانه فوقانی این بادگیر هشت طرفه ۱۱ متر است و باد از هر سمتی که بوزد به درون ساختمان هدایت می شود. در اینجا لازم به توضیح است که بعضی بادگیرها فقط از طریق جابه جایی هوا (Convection) داخل بنا را خنک می کنند و بعضی دیگر هم از طریق جابه جایی هوا و هم از طریق تبخیر (Evaporation) این عمل را انجام می دهند.
سیستم برودتی بادگیر باغ دولت آباد از طریق روش دوم است، به این صورت که جریان هوا پس از ورود به داخل ساختمان از روی یک حوض سنگی کوچک و فواره عبور کرده و سپس از آنجا به دیگر اتاق ها هدایت می شود. اتاق زیر بادگیر که حوض و فواره در آن قرار دارد به صورت هشتی (هشت ضلعی) است و در های متعددی در آن وجود دارد. هر زمان که نیاز به خنک کردن اتاق خاصی باشد، در بین آن اتاق و اتاق هشتی زیر بادگیر را باز می کنند.

اولین کولر تاریخ در ایران
بهترین بادگیرهای ایران
بهترین نمونه بادگیر ها در جنوب کشور را می توان در بندر لنگه و بندر کنگ که در ۶ کیلومتری غرب بندر لنگه است دید. هنوز هم بادگیرهای حجیم چهار طرفه، نمود اصلی این دو بندر قدیمی هستند. طرز کار بادگیرهای این منطقه مشابه نواحی مرکزی ایران است، فقط همان گونه که عنوان شد، عملکرد برودتی این بادگیر ها فقط از طریق جابجایی هوا صورت می گیرد.
نسیم هوای بین خشکی و دریا و به طور کلی باد های محلی در این مناطق از شدت کمتری نسبت به نواحی مرکزی ایران برخوردارند و لذا باید بادگیر ها حجیم تر باشند تا بتوانند جریان بیشتری از هوا را به درون اطاق انتقال دهند. در بعضی موارد مساحت مقطع بادگیر به بیش از ۸ متر مربع می رسد و بر روی کل بام اطاق قرار می گیرد. در بندر لنگه در نزدیکی ساحل تعداد بادگیر ها بیشتر است و حجم آن ها نیز بزرگتر می باشد، ولی هرچه از ساحل دور شویم، تعداد این بادگیر ها و ابعاد آنها کمتر می شود به نحوی که در سمت شمالی بندر تعداد اندکی بادگیر وجود دارد.

اولین کولر تاریخ در ایران

بروزرسانی شده در تاریخ: ۴ اردیبهشت ,۱۳۹۸

جزیره آجری شاه عباس

نگین مازندران! این لقبی است که شمال نشینان کشور به مجموعه جنگلی عباس آباد داده اند. باغ تاریخی سرسبزی که در دوران شاه عباس صفوی ساخته شد تا تفرجگاهی باشد که شاه از آنجا دریا و سرسبزی های پایین دست را دید بزند.

 
برای گشت و گذار در جنگل سرسبز عباس آباد، باید به ۹کیلومتری شمال شرق بهشهر یا به عبارتی ۵کیلومتری جنوب جاده بهشهر – گرگان سفر کنید و در میان جنگل های دهکده التپه، راه ها و عمارت های به جا مانده از باغ عباس آباد را ببینید. عمارت هایی که سد و برج کنترل جریان آب، دریاچه مصنوعی، برج های دیده بانی‌، جاده های سنگفرش، دریاچه، سد، صفه و حمام بخش های به جا مانده آن هستند و ذوق تاریخی گردشگران منطقه را زنده می کنند.

جزیره آجری شاه عباس

در این میان، سالم ترین بنای مجموعه، سد و دریاچه مصنوعی آن است که می گویند شاه عباس در زمان ساخت این بنا، دستور ساخت آن را داده بود. به این ترتیب که در یکی از دره های عمیق سد محکمی بسازند تا آب های زمستانی‌ را از اطراف جمع کرده و برای آبیاری زمین های کشاورزی در تابستان ذخیره کنند. در برج کنترل آب هم دریچه هایی تعبیه شده که با کشیدن آنها آب برای دهکده های اطراف فرستاده می‌شود.

جزیره شاه عباس
در میان این دریاچه، یک بنای آجری خواهید دید که پایه ای برای کاخ شاه عباس‌ بوده و با پل چوبی‌ معلقی‌ به صفه شمالی‌ متصل می شده است اما در گذر زمان زیر آب رفته و این روزها فقط بخش کوچکی از آن قابل مشاهده است.

جزیره آجری شاه عباس
در صفحه ۱۵۷ کتاب عباسنامه در این باره آمده است: «شاه عباس دوم پس از گردش و شکار به اشرف رفت و در عباس آباد هم توقف کرد. در دور و اطراف دریاچه دایره وار با بهترین وجهی‌ چوب بندی و نرده کرده و آن حدود را نیز به بهترین وجهی‌ زینت داده بودند و بر کنار دریاچه ای که از آب زلال سرشار بود، چراغ هایی‌ چیده و از فروغ و روشنایی‌ آن بر صفای آب افزودند. شاه به جزیره (ساختمان وسط استخر )‌ رفت و در تالار نیای خود به بزم و شادمانی‌ نشست …»

دسترسی به این عمارت ها از طریق جاده باریک آسفالته ای که در ۴ کیلومتری خارج بهشهر به جاده اصلی‌ ساری-گرگان متصل می‌شود، امکان پذیر است. این جاده باریک از میان جنگل و دهکده التپه می گذرد و شما را به این مجموعه تاریخی وارد می کند. این صفه روی تپه ای با ارتفاع ۳۰ متر از کف استخر و به شکل پلکانی‌ ایجاد شده بود و با جریان جوی آب در داخل آن، شکل و شمایل یک باغ ایرانی را به وجود می آورد.

جزیره آجری شاه عباس

پارک جنگلی عباس آباد
بعد از بازدید از بناهای تاریخی عباس آباد، نوبت گشت و گذار در پارک ۱۳۸هکتاری عباس آباد است. پارکی که با طبیعت دیدنی و چشمه هایش می تواند فرصت خوبی برای گشت و گذار و استراحت شما فراهم کند.
در گوشه و کنار این پارک جنگلی می توانید درختان بلوط، خرمندی، توسکا، راش، داغداغان، لرگ، افرا، شیردار، انجیر، توت، ازگیل، انار، عشقه، تمشک و گوجه وحشی را ببینید و البته از امکاناتی مثل رستوران، قهوه خانه سنتی، کباب خانه، سوپر مارکت، نمازخانه، قایق های دریاچه مصنوعی و… استفاده کنید.

جزیره آجری شاه عباس