استودان چیست ؟
استودان چیست ؟
پاک نگه داشتن و نیالودن عناصر چهارگانه آب، باد، آتش و خاک از اصول زرتشتیان بوده است، لذا پیروان این دین یکتاپرستی برای دفن مردگان خود و نیالودن خاک ابتدا اجساد را در محلی به نام دخمه قرار می‌دادند تا پس از خورده شدن گوشت و پوست آنها توسط لاشخورها و کرکس‌ها و تجزیه کامل مواد آلی اجساد، استخوان‌های مانده را برای نگهداری به محلی به نام استودان منتقل می‌کردند.
استودان در حقیقت قبرهای باز با دهانه و شکل دایره مانند هستند با کف و دیواره‌های سنگی یا ساروج که در دیواره‌های کوه‌های کم‌ارتفاع اطراف شهرها و روستاها کنده می‌شدند.
وسعت استودان‌ها به اندازه یک یا چند گور و بلندی دیواره پیرامون آنها از یک تا چهار متر متغیر است، بلندی استودان‌ها به حدی بوده است که ضمن اینکه انتقال مردگان به درون آنها دشوار نباشد در ارتفاع خیلی کم هم بنا نمی‌شده که لاشخورها در اطراف آنها کمتر تجمع کنند یا محل رفت و آمد مردم باشد لذا اکثر آنها با فاصله نه چندان دوری از محل تجمع‌های استانی ساخته می‌شدند.
معماری استودان‌ها نیز بسته به جمعیت و مکنت مالی مردم، ساده و پیچیده است که در نوع ساده و ابتدایی آن که معمولاً از قدمت بیشتری نیز برخوردار هستند.
استودان‌ها تنها یک در داشته و هیچگونه ارتباطی نیز با هم ندارند ضمن آنکه در بسیاری جاها مانند استودان‌های درویشی که از نوع ساده اما به شکل تجمعی به صورت ردیف در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
برای هر دو منظور مرده‌گذاری و نگهداری استخوان مورد استفاده قرار می‌گرفتند لذا می‌توان آنها را دخمه یا استودان نامید.
اگرچه در بعضی جاها مانند شهرری استودان‌ها فقط برای نگهداری استخوان مردگان بوده است. استودان به معنی استخوان دان است.
