نوشته‌ها

باستان شناسی

باستان شناسی

 

باستانشناسی در ایران ابتدا مخلوطی از تحقیقات زمین شناسی اروپائیان برای اکتشاف نفت و علاقه بعضی از تاریخ دوستان غربی در ایران بود که به این شکل آغاز شد

باستان شناسی، دانش بررسی فرهنگ های انسانی از راه بازیابی، مستندسازی، و تحلیل بازمانده های مادی بشر، همچون معماری، دست ساخته ها، بازمانده های انسانی و یا پهنه زمین است। هدف نهایی باستان شناسی، روشنگری درباره تاریخ بشر و فراز و فرود شکل گیری تمدن است। از این رو بسیاری از رشته های دیگر علوم انسانی نظیر تاریخ، گیتا شناسی، زمین شناسی و مردم شناسی در پیوند با این دانش بشری بوده اند. با این حال علم باستان شناسی از چندین دهه قبل نه تنها در اصول و روش تحقیق، بلکه در اهداف نیز به سرعت دستخوش تحولات بنیادی شده است. در ایران همپای کاوش های فرنگیان، دانش باستان شناسی نزد معدود دانش آموختگان و فرهیختگان این رشته، بسط و گسترش یافت. در این میان بودند بزرگانی که در تثبیت و ساماندهی مبانی باستان شناسی از یک سو و پژوهش های فراگیر عملی این رشته در ایران سهم بسزایی داشتند. علم باستان شناسی ،‌علمی ست که یک باستان شناس از راه بررسی علمی و آزمایشگاهی و تجزیه و تحلیل مدارک بدست آمده از گذشتگان و پیشینیان وجود یک چیز را از نظر علمی اثبات می کند . باستان شناس ضمن اثبات فرضیه های تاریخی بزرگترین خدمتی را که انجام می دهد بر ملا کردن دروغ های تاریخی ، خرافات قومی و مذهبی و یا افشای واقعیات تاریخی می باشد.

باستان شناسی
باستانشناسی در ایران ابتدا مخلوطی از تحقیقات زمین شناسی اروپائیان برای اکتشاف نفت و علاقه بعضی از تاریخ دوستان غربی در ایران بود که به این شکل آغاز شد .جستجو گران نفت ابتدا به مناطقی رفتند که در گذشته های دور دارای تمدنی خاکی و آبی بوده است.آنها با تهیه نقشه های هوایی از مناطق مانند دشت خوزستان که در نزدیکی بین النهرین قرارداشته و یا جلگه های فلات ایران درست در مناطقی که روزگاری تمدنهای عظیمی قرار داشته به وجود نفت در دل زمین پی برده و عکس و نقشه تهیه میکردند. البته حتما” می دانید که نفت نیز از انباشته شدن اجساد و پیکره موجودات خاکی و دریایی طی سالها به وجود می آید ، پس آنان راه گزافی نرفته و دقیقا” به نقاطی پاگذاشتند که سابقه تاریخی دارند به همراه این گروههای جستجوگر نفت ،عده ای برای برای کشف تاریخ آمدند ، کسانی مانند مادام دیولا فوا ی فرانسوی یا دکتر ژاک دومورگان و بعدها پروفسور گریشمن ابتدا برای کشف تاریخ پا به ایران گذاشته بودند …اینان ابتدا توانستند آثار معماری و بناهای عظیم تمدن ایران را کشف کنند. در آن زمان مردم در گیر خرافه ، بی سوادی ، نا آگاهی بودو و اطلاعات کافی درباره ی تاریخ سر زمین خود نداشتند . پس از چندی این باستانشناسان توانستند با اکتشافات عمیق تر در دل خاک به اثار فرهنگی ایران برسند و با گنجینه ای ارزشمند و غنی و سرشار از فرهنگها و آداب و روسم مختلف و اقوام متنوع و صدها جور زندگی و مردم متفاوت آشنا شوند.

باستان شناسی
در حقیقت ،باستان شناسی یکی شعبات انسان شناسی است که در تصحیح متون تاریخی نقش عمده ای دارد.
با تاسیس دانشگاه تهران و گسترش علوم جدید در ایران، بزودی باستان شناسان جوان ایرانی کار پژوهش های دیرین شناسی را ادامه داده و با درک عمیقی که از ایران و جایگاه فرهنگی آن داشتند؛ دامنه پزوهش ها را گسترش دادند.
اینک باستان شناسان ایرانی در همه عرصه ها پیشتاز شناخت علمی فرهنگ و تمدن ایرانی هستند.

باستان شناسی

معرفی رشته باستان شناسی

معرفی رشته باستان شناسی

معرفی رشته باستان شناسی
مقدمه

رشته باستان شناسی در ایران زیر مجموعه رشته علوم انسانی به حساب می آید . البته از چند سال پیش دانشکده های هنر نیزاقدام به راه اندازی رشته باستان شناسی در مقطع کاردانی کردند اما به ناچار دانشجویانی که دراین مقطع و در دانشکده های هنر فارغ التحصیل شدند، بعد از یک دوره دیگر شرکت در کنکور سراسری می توانند تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی و در زیرمجموعه علوم انسانی ادامه دهند.

 معرفی رشته باستان شناسی

در رشته باستان شناسی دانشجویان بیش از ۱۳۰ واحد درسی را در زمینه های پیش از تاریخ (دوره های پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی)، دوره تاریخی و دوره اسلامی می خوانند.

همچنین دانشجویان می باید یک فصل نیز که معمولا یکی از دو ترم آخر دانشجویان می باشد، در محل حفاریی که دانشگاه در نظر می گیرد حضور یابند و مهارت هایی را در این زمینه بیاموزند.

برخی رشته باستان شناسی را با تاریخ یکی می دانند یا این که این رشته را کاملا مشابه رشته تاریخ به حساب می آورند اما در این باره باید تاکید کنم که این دورشته اگرچه مشابهت هایی باهم دارند اما یکی به حساب آوردن این دو هم اشتباه است.

رشته باستان شناسی تا یک مقطعی (تقریبا از زمانی که بشر توانست بنویسد) از برخی اطلاعات رشته تاریخ استفاده می کند اما همه آن را به کار نمی گیرد.

رشته تاریخ مجموع نوشته ها و آثار به جا مانده از گذشتگان را شامل می شود اما رشته باستان شناسی می باید خود به دنبال این آثار بگردد.

رشته تاریخ با توجه به آثار موجود به بحث می پردازد اما رشته باستان شناسی با توجه حتی گاه حدسیات به کاوش در زمین می پردازد . اگرچه همانطور که گفتم از اشاره هایی که برخی مورخین در کتاب های خویش کرده اند هم استفاده می کند که نمونه آن را در حفاری های بین النهرین می توان دید که باستان شناسان در اینجا کاملا از نوشته های تاریخی و بیشتر از آن از متون دینی استفاده کردند.

باستان شناسان با توجه به یافته هایی که در کاوش ها به دست می آید می باید فرهنگ و نحوه زندگی وحتی روابط اجتماعی گذشتگان را تدوین کنند.

تعریف و شرح

باستان شناسی از یک سو مسیر تاریخ را تعیین می کند و از سوی دیگر مادر تاریخ است. روشن کردن گذشته هر جامعه از جهت مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و یا مذهبی از اصول اساسی این رشته است. هدف از تحصیل در این رشته، تربیت نیروی متخصص و کارآمد برای بررسی و شناسایی آثار تاریخی و کاوشهای باستان شناسی در مناطق مختلف کشور، همچنین تامین کادرهای تحقیقی، فرهنگی و هنری سازمانی مربوط می باشد. رشته باستان شناسی در مقطع کارشناسی به مطالعه آثار باستانی سه دوره پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی می پردازد. دانشجویان در طی چهار سال با آثار باستانی دوران پیش از تاریخ ایران، بین النهرین و مصر و تمدن و فرهنگ اسلامی آشنا می شوند.

باستان‌شناس فردی است که در محل‌های باستانی معرفی رشته باستان شناسی

کاوش می‌کند، یافته‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد و پس از تعیین ارزش مادی و معنوی و تخمین قدمت آثار، آنها را در بازارهای عتیقه به فروش می‌رساند.

در گذشته‌ای نه چندان دور، جامعه ما چنین دیدگاهی نسبت به باستان‌شناس داشت. در واقع مردم باستان‌شناس را با «عتیقه جمع‌کن» یا «عتیقه‌فروش» یکی می‌دانستند. کاری که بسیاری از شاهزادگان و درباریان دوره قاجار و پهلوی به عنوان یک سرگرمی ساده، برای کسب درآمد بیشتر انجام می‌دادند. اما در حقیقت باستان شناس یک تاجر یا عتیقه ‌جمع‌کن نیست. بلکه‌ یک‌ محقق‌ است‌؛ محققی‌ که‌ شواهد لازم‌ را برای‌ تحقیقات‌ خود از طریق‌ بررسی‌ ، پژوهش‌ و کاوش‌ در نقاط‌ مختلف‌ جهان‌ که‌ روزی‌ محل‌ تردد، سکونت‌ یا هر نوع‌ فعالیت‌ انسانی‌ بوده‌ است‌، به‌ دست‌ می‌آورد‌ و سعی‌ دارد تا گذشته‌ را براساس‌ یافته‌های‌ خود بازسازی‌ کند. باستان‌شناسی‌ از یک‌ سو مسیر تاریخ‌ راتعیین‌ می‌کند و از سوی‌ دیگر مادر تاریخ‌ است‌. در واقع‌ روشن‌کردن‌ گذشته‌ هر جامعه‌ از نظر‌ اقتصادی‌، فرهنگی‌، اجتماعی‌، سیاسی‌ یا مذهبی‌ بدون‌ مراجعه‌ به‌ نظر باستان‌شناسان‌ دشوار یا حتی‌ غیرممکن‌ است‌.

زیرشاخه ها و کاربرد

باستان شناسی در مقطع کارشناسی دارای گرایش معرفی رشته باستان شناسی و زیر شاخه خاصی نبوده و در طی دوره آموزشی چهار ساله کلیه درسها در هفت ترم ارائه می شود و یک ترم حفاری در محل ارائه داده می شود.

طی چند سال گذشته به طور متوسط درهرسال ۹۵نفر معرفی رشته باستان شناسی در رشته باستان شناسی پذیرفته شده اند. در ضمن رشته باستان شناسی در ایران تا مقطع دکترا تدریس می شود.

داشتن اطلاعات مناسب در زمینه تاریخ و جغرافیای ایران و کشورهای همسایه و همچنین تسلط به زبان انگلیسی برای دانشجویان معرفی رشته باستان شناسی این رشته ضروری به نظر می رسد.

باستان شناسی با کار و تلاش در گرمای کویر و در سرمای کوهستان و با تحمل سختیها و مشکلات بسیار همراه است . معروف است که می گویند باستان شناسی ۵۰ درصد روی زمین و ۵۰ درصد زیر زمین است.به همین دلیل باستان شناسی نمی تواند برای افراد علاقه مند به پشت میز نشینی رشته مناسبی باشد .

باستان شناس باید علاقه مند به کار در طبیعت باشد . یعنی اگر جوانی عاشق کاوش و جستجو و کشف مجهولات و نقاط تاریک تاریخ گذشته نباشد ، نمی تواند در این رشته موفق گردد.

کاربرد این رشته نیز از نام آن پیداست، این رشته در کشور ما که هنوز بسیاری از آثار تاریخی آن کشف نشده می تواند جایگاه مناسبی داشته باشد.

رشته باستان شناسی در ایران

تنها یک سال پس از تاسیس دانشگاه تهران ، یعنی در سال ۱۳۱۴ ، رشته باستان شناسی در دانشکده ادبیات دائر و بدین ترتیب تدرس علمی باستان شناسی در ایران آغاز شد . بدین ترتیب زمینه ساماندهی پژوهشهای باستان شناختی و اداره عملی آن در سطح کشور به وسیله فارغ التحصیلان ایرانی رشته باستان شناسی دانشگاه تهران فراهم آمد . باستان شناسی با دستیابی به راه حلهایی که انسان گذشته برای مسائل گوناگون یافته بود به ما امکان می دهد تا به کمک ابزار نوین کارآمد ترین پاسخ ها را برای مسائل مشابه امروزی بیابیم

سنگ آسیاب

سنگ آسیاب

این نوع سنگ در قدیم جهت آرد کردن گندم به کار میرفت. اگر در جایی به این نوع سنگ برخوردید شکل سنگ باید طوری باشد که یک سمت آن کاملا صیقل خورده باشد و سمت دیگر آن صاف باشد. اگر در مرکز آن یک سوراخ باشد نشان دفینه نیست ولی اگر برروی آن سوراخهای بیشتری بود میتوان آن را به عنوان آثار دفینه بشناسید. در اینصورت مسیر راه را نشان میدهد. راهی را که بعد از کندن ۱ الی ۲ متر به ساروج و بعد از ساروج هم به راه رو راه می یابد. درون راه رو هم باید یک سنگ آسیاب دیگر باشد . این نشاندهنده مسیر درست راه است.
گودی هر سوراخ در سنگ آسیاب طول دالان را نشان میدهد. هر سوراخ خودش تعداد اتاقها را نشان خواهد داد. البته دفینه موجود در آثار سنگ آسیاب زیاد نیست و معمولا یک اتاق غذا و یک اتاق مهمات و اتاق دیگر دفینه است. این آثار معمولا در نقطه های بلند کوه ها یافت میشوند که برای پیدا کردن آن میتوان دنبال دو عدد سنگ کله قندی در کنارش بود. اندازه هر یک از این دو سنگ به اندازه یک یخچال کوچک میباشد. معمولا در خود یکی از این کله قندها مقداری سکه پنهان میکردند. برای شکافتن این سنگ در زیرش نقطه ای تعبیه شده است و قسمت حساس سنگ است و میتوان به راحتی از آن نقطه سنگ را شکافت