موزه دکتر محفوظی:
حدود ۱۲۰ هزار اثر هنری شامل نسخ خطی از دیوان اشعار، کتب پزشکی و نجوم، سکه‌های قدیمی ایرانی و غیر ایرانی، تابلو‌های نقاشی و ابزار زینتی از دوران باستان تا معاصر در موزه دکتر محفوظی نگهداری می‌شود.
مهرها، ظروف سفالی و زیورآلات باقیمانده از دوران هخامنشیان با قدمت چهارهزار سال، از آثار ارزشمند این موزه است که نشان از ذوق و هنر بی بدیل ایرانیان باستان دارد.
موزه های باستانی:
پیش گفتار
در بحث های تاریخی و تاریخ نویسی، اشیای موزه ها حرف اول را می زنند، و سند های زنده از دل تاریخ هستند، و چون دسرسی به موزه های پراکنده در ایران و جهان، کار ساده ای نیست، بنابر این بهترین روش ایجاد موزه های مجازی اینترنتی است، که کاملاً رایگان و بی خرج و دردسر در سترس قرار می گیرد، امید است وبلاگ های تاریخی، هر کدام بخشی را به موزه مجازی اختصاص دهند.
منبع مطالب: سایت های مختلف اینترنت و بازدید از موزه ها.
عکس سالن اصلی موزه ملی ایران، عکس شماره ۲۶۵۰٫
توجه ــ بسیاری از گران ترین و با ارزش ترین آثار تاریخی و آنتیک ایران، در خارج از کشور ایران نگهداری می شوند، امید است روزی برسد، که با همت و توانایی جوانان باهوش ایران دوست، این اشیا شناسایی و در اینترنت معرفی، و از دست چپاولگران و یا موزه ها غریبه خارج، و به خاک پاک ایران بازگردانده شوند.
عکس یک دستبند طلا با نقش شیردال، ساخت سده ۴۵ خورشیدی ایرانی، با عرض ۱۱٫۵۷ و ارتفاع ۱۲٫۸ سانتی متر است، که در تاجیکستان کشف شده است. این اثر بخشی از گنجینه آمودریا، مهم ترین مجموعه طلا و نقره به جا مانده از دوره هخامنشیان است، و اکنون در موزه بریتانیا قرار دارد. یک قطعه مشابه نیز دارد، که در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می شود. این دستبند مشابه به دستبند هایی است، که به عنوان هدیه به تخت جمشید آورده می شده، و در نقش برجسته های مراسم، که در دیوار های تخت جمشید به تصویر کشیده شده است، نیز به چشم می خورد. بر اساس نوشته های گزنفون نویسنده یونانی (حدود ۴۵۵۷ خ.ا)، بازوبند از جمله اشیایی بوده، که به عنوان هدیه افتخار در دستگاه حکومتی هخامنشیان به کار می رفته. بخش های توخالی که در حلقه این بازوبند، و در بال های شیردال ها به چشم می خورد، قبلا با شیشه یا سنگ های گرانبها پر بوده، که به مرور زمان کنده شده اند. عکس شماره ۵۵۹۳٫
عکس بشقاب نقره دوره ساسانی با نقش عقاب، که بانویی را در چنگال خود نگهداشته است، و اکنون در موزه ارمیتاژ سن پترزبورگ قرار دارد. قطر بشقاب ۲۲ سانتی متر است، و نقش آن عقابی را نشان می دهد، که با چنگال های خود زنی را نگه داشته است، در حالی که زن با دست راست خود غذایی را در جلوی منقار عقاب گرفته است. در پایین تصویر دو شخص دیگر با تبر و کمان به چشم می خورند، کل تصویر با دو درخت زندگی احاطه شده است. عکس شماره ۵۵۹۴٫
عکس تندیس پنج هزارساله بز کوهی، جنس نقره و ورقه طلا، اندازه ۷ در ۴ سانتی متر، دوره ایلام، محل نگهداری موزه هنر های زیبای بوستون. عکس شماره ۵۵۹۵٫
عکس ظرف آب ۲۵۰۰ ساله سفالین به شکل بز کوهی، جنس سفال، قدمت حدود ۲۵۰۰ سال، یافت شده در شمال غرب ایران. در بخش جلوی بدن، سوراخی برای ریختن آب در نظر گرفته شده. پا های بز به شکل غیرعادی کوتاه هستند، که احتمالا به خاطر اطمینان از پایداری تکوک در حالت ایستاده است. بخش هایی از ظرف شکسته بوده و با ظرافت چسبانده شده اند. طول ۲۷ Cm و ارتفاع ۲۸ Cm. محل نگهداری موزه متروپولیتن. عکس شماره ۵۵۹۶٫
عکس لیوان دسته‌دار ۳۰۰۰ ساله ایرانی با نقوش هندسی، جنس سفال، ارتفاع ۹٫۷ Cm، قطر ۱۰٫۷ Cm، قدمت نیمه اول هزاره پنج خورشیدی ایرانی، محل نگهداری موزهی اسمیتسونیان ، عکس شماره ۵۵۹۷٫
عکس جام شیشه ای، هنر ساسانی، ۲۲۴-۶۵۱ بعد از میلاد، عکس شماره ۵۵۹۸٫
عکس عود سوز برنزی هنر اشکانی، احتمالا یافت شده در بروجرد، قرن اول بعد از میلاد، عکس شماره ۵۵۹۹٫
عکس جام سیمین مرودشت، که در جلال آباد مرودشت استان فارس بدست آمده است، نمونه ای دگر از کار های بسیار پرگوهر ایران زمین، که همیشه جاودان می باشد. عکس شماره ۵۶۰۰٫
این جام بسیار زیبا در هزاره چهارم خورشیدی ایرانی آفریده شده است، و در موزه ملی ایران نگاهداری می شود. پهنای پایین این جام بسیار زیبا ۱۰٫۵ Cm و دهانه آن ۹ Cm و بلندی آن ۲۰ Cm است. روی آن دو نگار برجسته دو ایزد بانو، که یکی ایستاده و دیگری در آن سوی جام به گونه نشسته، با گیسوان آرایش شده و سربند، یافت می شوند. رخت های این دو ایزد بانو به گونه شراره های آتش یا شرابه های آب یا مِی و شراب می باشند. در بالا و پایین و دور تا دور جام نگار های نیمه گرد کنده شده است. همچنین در بالای جام نوشتاری به دبیره ایلامی کنده شده دیده می شود. برگردان این نوشتار چنین است:
“یاری کن، یاری کن ایزد، من کوری نا هی تی، بخشنده آشامیدنی برای پروردگار، ای بخشنده پاداش نیکی و فرخندگی، ای ایزد پاک نهاد، به سوی ما بیا! مهر ایزدی تو پیوسته باید به برپادارنده نیایشگاه ارزانی شود. یاری کن تو این جام را، که از سوی یک بنده برگزیده پیشکش شده، وی را روز به روز راستگار نگاه دار.“
نام ایزد یاد شده “ناروندی” می باشد، که در باور های ایلام باستان، همانا ایزد بانوی پیروزی باشد.
عکس گوشواره زرین هنر لرستان، هزاره سوم خورشیدی ایرانی، سنگینی ۵ گرم، موزه ملی ایران. عکس شماره ۵۶۰۱٫
عکس طرح نبرد مرد با بز بالدار، جنس نقره، قدمت سده ۴۲ تا ۴۳ خورشیدی ایرانی یا دوره پیش هخامنشی، محل نگهداری موزه میهو، عکس شماره ۵۶۰۲٫
عکس جام های زرین هگمتانه، از زمان هخامنشی، که در همدان کاوش شده و در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. عکس شماره ۵۶۰۳٫
عکس ظرف مسین با نقش برجسته حیوانات در اطراف آن، مربوط به تمدن ایلام، اوایل هزاره پنجم خورشیدی ایرانی، که در شوش کشف شده است، عکس شماره ۵۶۰۴٫
عکس گردن آویز هزار ساله نقره ای، با نقش سوار ایرانی در حال شکار شیر، این گردن آویز نیم دایره ای شکل با پیشینه ای نزدیک به هزار سال، آفریده هنرمندان ایرانی دوره غزنوی است. گردن آویز که عرض و ارتفاع آن در حدود پنج و چهار سانتی متر است، از نقره ریخته گری شده و سپس حکاکی و قلمزنی شده است. ردیفی از عبارات اسلامی بر حاشیه هر دو سوی اثر نگاشته شده، و نقش میانی آن مرد اسب سواری به تصویر کشیده است، که با گرز در حال نبرد با شیر است. این اثر امروزه در موزه هنر لس‌آنجلس نگهداری می‌شود. عکس شماره ۵۶۰۶٫
عکس گردنبند طلایی به جا مانده از ملکه ایران باستان، مربوط به سده ۴۷ خورشیدی ایرانی، یعنی زمان سلسله هخامنشیان، در موزه اوستیای شمالی روسیه نگهداری می شود. تکه هایی که در مستطیل مشکی نشان داده شده، تصویر شیر هایی است، که در حال حمله به شکار می باشند. این تصویر با شیر هایی که در پلکان آپادانا در تخت جمشید دیده می شود، یکسان است. عکس شماره ۵۶۰۶٫
عکس پلاکی با نقش شیردال به ابعاد ۱۳٫۶ در ۹٫۸ سانتی متر، سده ۴۴ تا ۴۶ خورشیدی ایرانی، دوره هخامنشیان، این اثر اکنون در موزه متروپولیتن قرار دارد، عکس شماره ۵۶۰۷٫
عکس تکوک به شکل سیاهگوش، جنس نقره زراندود، قدمت سده ۴۹ خورشیدی ایرانی، یا دوره اشکانی، محل نگهداری موزه میهو. عکس شماره ۵۶۰۸٫
عکس کوزه قلیان از طلای ناب آراسته به بهترین فیروزه های نیشابور، که بسیار خوشرنگ و صاف و جور، همینطور خوشرنگ ترین یاقوت های سرخ موجود هستند. در زمان ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است. عکس شماره ۵۶۰۹٫
جالب: هر یک از این فیروزه ها بیش از ۲۰ هزار دلار قیمت دارند.
عکس شرابدان نقره ساسانی با نقش پرنده، اندازه ۱۷٫۲ در ۱۰٫۲ سانتی متر، قدمت ۲۲۶ تا ۶۵۱ میلادی، یا دوره ساسانی، محل نگهداری موزه هنر های زیبای بوستون. عکس شماره ۵۶۱۰٫
عکس ظرفی از تمدن کهن جیرفت، باستان‌شناسان معتقدند، که جیرفت منشاء زبان نوشتاری بوده است، که از طریق آن، سیستم نوشتار توسعه یافت، و سپس در کشور پراکنده شد، و به شوش رسید. دکتر یوسف مجیدزاده، که در دهۀ ۱۳۸۰ ریاست پروژه کاوشگری و حفاری جیرفت را به عهده داشت، معتقد است، جیرفت حلقۀ گم شدۀ تاریخ بشریت است. عکس شماره ۵۶۱۱٫
عکس تندیس از هنر تپه تورنگ، هزاره سوم خورشیدی ایرانی، محل نگهداری موزه باستانشناسی و مردم شناسی دانشگاه پنسیلوانیا، کشور آمریکا. عکس شماره ۵۵۹۲٫
عکس ظرف سفالین خاکستری دسته دار به شکل چکمه مربوط به شمال ایران، املش اواخر هزاره چهارم خورشیدی ایرانی، عکس شماره ۵۶۱۲٫
عکس ظرف حمله شیر به گاو، گنجینه کلماکره ، جنس: نقره و طلا، قدمت: اوایل هزاره پنج خورشیدی ایرانی، محل نگهداری: موزه میهو . عکس شماره ۵۶۱۳٫
عکس گردنبند طلای ساسانی با نگین هایی از سنگ لاجورد، که بر یکی از آنها چهره خسرو پرویز و آن دو دیگر به نقش سر شیر مزین گردیده است. محل نگاه داری موزه رضا عباسی تهران، عکس شماره۵۶۱۴
.
عکس کاسه نقره ای هخامنشی با نقش زرین سربازان ایرانی، این کاسه با پیشینه ای نزدیک به دو هزار و سیصد سال، به دورانی که ساخت ظروف از فلزات گرانبها در فلات ایران رواج یافته بود تعلق دارد. هنر هخامنشی به دلیل گستره پهناور امپراتوری، سبک های مختلفی را در بر می‌گیرد، و این اثر زیبا احتمالا در یک ساتراپ شرقی و استپ های شرق فلات ایران به جهت پیشکش شدن به پادشاه در تخت جمشید ساخته شده است. نمونه ای مشابه این کاسه که از طلای خالص پرداخته شده، در نزدیکی رود آمودریا یافت شده است. دو ردیف سربازان نقش شده با طلا هر کدام کمان و تیردانی با خود به همراه دارند، و به ردیف های سربازان گارد جاویدان هخامنشی نقش شده بر دیوار های تخت جمشید بی‌شباهت نیستند، اما این سربازان تاجی مشابه پادشاهان این دوره نیز بر سر دارند. این نقش های رایج در عصر هخامنشی بر خلاف نگاره های آشوری داستانی را نقل نمی‌کنند، بلکه هدف آنها نمایش دادن شکوه و قدرت پاداش و تسلط او بر امپراتوری است. این نقوش از مهارت پادشاه در سوارکاری، جنگ آوری و تیراندازی حکایت دارند، سنت هایی که در بسیاری از آثار به جا مانده از امپراتوری‌های ایرانی قابل مشاهده هستند. قطر کاسه در حدود ده و ارتفاع آن نزدیک به هفت سانتی متر است. این اثر زیبا در گذشته بخشی از مجموعه شخصی «کاپیتان اسپنسر چرچیل» بریتانیایی بوده است، و امروزه در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می‌شود. عکس شماره۵۶۱۵
عکس موشک، یک سازه دست ساز کشف شده در کشور ترکیه. قدمت این سازه حدودا ۲۵۰۰ سال است، در آن تاریخ ترکیه کنونی جزیی از قلمروی ایران بوده است. عکس شماره۵۶۱۶
.
عکس تندیس نقره ای گاو ایستاده، جنس: نقره، قدمت اوایل هزاره پنج خورشیدی ایرانی، دوره پیش هخامنشی، محل نگهداری موزه میهو، عکس شماره۵۶۱۷
عکس ماسک طلایی لرستان، مربوط هزاره پنج خورشیدی ایرانی، واقع در موزه ایران باستان، عکس شماره ۵۶۱۸
عکس پیش‌زره طلایی ۲۸۰۰ ساله، بخشی از یک پیش‌زره که روی سینه قرار می‌گیرد، با نقش موجودات اسطوره ای که دارای قدرت جادویی برای محافظت جنگجو تصور می‌شدند، جنس: طلا، اندازه: ۹٫۳ در ۱۸٫۵ سانتی‌متر، قدمت هزاره پنج خورشیدی ایرانی، منطقه جغرافیایی: شمالغرب ایران، محل نگهداری: موزه اسمیتسونیان، عکس شماره ۵۶۱۹٫
عکس بشقاب زرین شاه ساسانیان، خسرو انوشیروان نشتسته بر تخت در میان. از زر، نارسنگ (لَعل)، کریستال و شیشه. این کار با ارزش هنری هم از دید تکنیکی – cameo برای نمونه، هم از دید گرایش و “سلیقه” هنری دربار پادشاهان ساسانیمان در کابینه پول و مدال و باستان فرانسه، در پاریس نگهداری می شود. عکس شماره ۵۶۲۰ .
عکس ظروف سنگی ۲۵۰۰ ساله از دوره هخامنشی، که در تخت جمشید کشف شده است، این ظرف اکنون در موزه تخت جمشید قرار دارد، عکس شماره ۵۵۶۲٫
عکس دو جام شیشه ای پیدا شده در نیشابور، متعلق به دوران غزنویان، با قدمت حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ سال، که در موزه متروپولیتن نیویورک به نمایش گذاشته شده است، عکس شماره ۵۵۶۳
.
عکس کوزه نقره ای زیبای دوره هخامنشی، کوزه ای با قلمزنی بسیار هنرمندانه و با دسته هایی به شکل بز کوهی، که در دسته سمت چپ ظرف، لوله ای برای ریختن آب در نظر گرفته شده . جنس نقره، ارتفاع ۲۲٫۷۶ سانتی متر، وزن ۴۵۱٫۰۸ گرم، قدمت نیمه هزاره پنجم خورشیدی ایرانی. محل نگهداری کلکسیون جورج اورتیز، مرجع وبگاه کلکسیون جورج اورتیز، عکس شماره ۵۵۶۴٫
عکس سکه طلای ۲۵۰۰ ساله بجا مانده از سلسله هخامنشیان، با نقش یورش شیر به گاو، محل نگهداری موزه هنر متروپلیتن نیویورک، ۵۵۶۵٫
عکس تندیس نقره ای ۲۸۰۰ ساله بزکوهی، با نشان درخت خرما، این شیء چیزی شبیه قسمت بالایی یک عصا یا چوبدست است، محل نگهداری موزه میهو ژاپن، عکس شماره ۵۵۶۶٫
عکس توپ برنجی ۴۰۰ ساله، به غنیمت گرفته شده از شکست ارتش پرتقال و اسپانیا در مقابل سپاه شاه عباس صفوی در جزیره هرمز. ساخته شده در۱۵۹۱ میلادی زمان فلیپ دوم پادشاه پرتقال و اسپانیا در پرتقال. محل نگهداری، محوطه موزه نادری (آرامگاه نادرشاه افشار) مشهد، عکس شماره ۵۵۶۷٫
عکس تابوت ۲۰۰۰ ساله دوره اشکانی، تابوتی از جنس سفال لعاب کاری شده، حدوداً متعلق به سده اول میلادی، محل کشف اوروک در جنوب عراق امروزی، محل نگهداری بریتیش میوزیوم (موزه هنر بریتانیا)، عکس شماره ۵۵۶۸٫
عکس بادگیر چپقی سیرجان تنها بادگیر متفاوت نسبت به دیگر بادگیرهای ایران و جهان از نظر معماری می باشد. بادگیر چپقی که تنها بادگیر ساخته شده بدین شکل است برای خانه سید علی اصغر رضوی در شهر سیرجان استان کرمان ساخته شده است. عکس شماره ۵۵۷۱٫
عکس کاسه ای ساخت ۶۰۰۰ سال پیش، شکل بالا یک ظرف سفالین به ارتفاع ۱۵٫۸ سانتی متر و قطر دهانه ۲۷ سانتی متر را که متعلق به شش هزار سال پیش است نشان می دهد. این ظرف در سایت باستانی تل باکون در نزدیکی تخت جمشید کشف شده، اکنون در موزه بریتانیا قرار دارد. سفالگری های پیش- تاریخی متعلق به هزاره چهارم خورشیدی ایرانی در این ناحیه غالبا دارای نقش و تصاویری بر بخش بیرونی کاسه ها بودند. این طرح ها شامل شکل های مارپیچ و طرح های شماتیک با نمای موجوداتی با بدن انسان و سر پرنده بودند. البته در دوره های بعدی، تولید انبوه ظروف سفالین موجب کاهش طرح های تزیینی و نقاشی بر روی سفال ها شده بود، عکس شماره ۵۵۶۹٫
عکس قاشق نقره ۲۵۰۰ ساله، دسته این قاشق با تلفیق هنرمندانه سه حیوان در همساخته شده، شیر دال جانوری که نیم بدنش شیر و نیم بدنش عقاب است، در انتها شیری در حال یورش در میان، و سر اردکی در محل اتصال دسته قرار دارد. این قاشق بسیار ارزشمند، د ر۱۵٫۵ سانت درازای خود، حرف های بسیاری از اهمیت هنر و توانایی صنعتی ایران باستان دارد، عکس شماره ۵۵۷۰٫
عکس طلای هنرکاری هخامنشی، قرن ۴۵ تا ۴۷ خورشیدی ایرانی، موزه لوور، عکس شماره ۵۵۷۶٫
عکس ظرف سفالین چهار هزار ساله ماهی شکل، یافت شده در منطقه غرب ایران، آذربایجان، طول ۱۷ سانتی متر، محل نگهداری موزه هنر لوس آنجلس، عکس شماره ۵۵۶۱٫
عکس سکه با تصویر پوران دخت بر سکه اش که در موزه سن پترزبرگ کشور روسیه نگهداری می شود. پوران دخت شاهنشاه ایران در زمان ساسانی بود، وی بانوی ایران بود، که بر بیش از ١٠ کشور آسیایی پادشاهی می کرد. او پس از اردشیر شیرویه به عنوان بیست و پنجمین پادشاه ساسانیان بر اریکه شاهنشاهی ایران نشست و فرامانروایی نمود. عکس شماره ۵۶۲۱٫
عکس سکه دریک هخامنشیان، عکس شماره ۵۶۲۲.
