عمارت سالار سعید بنای باشکوه قاجاری
عمارت سالار سعید بنای باشکوه قاجاری
موزه سنندج یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر سنندج است که علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ این دیار می‌توانند از آن دیدن کنند. این موزه در قسمت بیرونی یکی از با شکوه‌ترین بنا‌های تاریخی این شهر به نام عمارت سالار سعید بر پا شده است. آثار و اشیاء باستانی کشف شده از محوطه‌های تاریخی کردستان و سایر نقاط کشور در این موزه در معرض نمایش عموم قرار گرفته اند. هنگام افتتاح موزه سنندج، این موزه از دو بخش تشکیل می‌شد. یکی بخش باستان شناسی و یکی هم بخش موزه مردم شناسی.
در بخش مردم شناسی موزه سنندج که بعد از افتتاح “خانه کرد”، به آن جا منتقل شد، آثار فرهنگی مربوط به آداب و رسوم و فرهنگ مردم کردستان در معرض نمایش قرار داشتند که اکنون می‌توان آن‌ها در عمارت آصف وزیری یا همان خانه کرد مشاهده کرد. امروزه در موزه سنندج، خبری از ادوات و آثار مردم شناسی نیست و فقط آثار باستانی این استان در آن نگه داری می‌شود.
آثار موزه سنندج را به سه بخش تقسیم کرده اند. آثار دوران ما قبل تاریخ، آثار دوران تاریخی و آثار دوره اسلامی. در قسمت ما قبل تاریخ، مجموعه‌ای از ظروف سفالی ارزشمند همچون پیه سوز‌های سفالی نگه داری می‌شوند که همگی مربوط به تمدن‌های قبل از تاریخ در این منطقه هستند. در قسمت اشیاء تاریخی، آثار بدست آمده از یکی از معتبر‌ترین تپه‌های باستانی دنیا، به نام تپه زیویه در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته اند. این بخش از موزه، بیشترین تعداد آثار تاریخی موزه را شامل می‌شود. زیور آلات تاریخی از جنس طلا، انواع و اقسام ظروف سفالی به رنگ‌های نخودی، قرمز و خاکستری، ادوات مفرغی شامل تبر و سوزن و همچنین اشیائی از جنس عاج فیل و استخوان و آثار بدست آمده از غار تاریخی کرفتو، از جمله آثاری هستند که در این بخش وجود دارند. در بخش سوم این موزه هم آثاری از دوران‌های مختلف اسلامی کشور نگه داری می‌شوند. بیشتر آثار بخش اسلامی، کوزه‌ها و ادوات فلزی هستند که از شهر‌هایی مثل کاشان، نیشابور و ری به این موزه نقل مکان کرده اند.
قسمت دیگری از موزه سنندج را به نمایش موقت برخی آثار هنری تاریخی اختصاص داده اند که هر از چندی، آثاری ارزشمند در آن در معرض نمایش قرار می‌گیرند. به جز برخی از مجسمه‌های برنزی و آثار شیشه‌ای موجود در این حوض خانه، باقی آثار آن به فراخور زمان تعویض می‌شوند.
عمارت سالار سعید منزل شخصی به نام ملا لطف الله شیخ الاسلام در دوران قاجار بود. پس از فت ملا لطف الله، این ملک توسط وراث به دو قسمت تقسیم و فروخته شد. خانواده حبیبی مالکیت قسمت داخلی این بنا را در دست داشتند و قسمت بیرونی نیز به مالکیت سالار سعید (عبدالحمید خان سنندجی) در آمد. سالار سعید در سال ۱۱۳۶ عمارت خود را به اداره فرهنگی وقت واگذار کرد. عمارت سالار سعید تا سال ۱۳۵۱ به عنوان کتابخانه و دانشسرا، زیر نظر اداره فرهنگ به فعالیت می‌پرداخت. در سال ۵۱ این بنا به وزارت فرهنگ و هنر سپرده شد. وزارت فرهنگ و هنر، در سال ۱۳۵۴ عمارت سالار سعید را به موزه سنندج تبدیل کرد. امروزه بنای داخلی این ملک هم زیر نظر اداره میراث فرهنگی و گردشگری اداره می‌شود.
این بنا مربوط به دوران قاجار است و تمامی ویژگی‌های یک بنای قاجاری را در خود دارد. عمارت سالار سعید از یک حیاط زیبا و بنای اصلی تشکیل شده است. این بنای یک طبقه، یک زیر زمین بزرگ هم دارد که به شکل حوضخانه‌ای زیبا با سقف گنبد دار طراحی شده است. تزئینات گچبری و آینه کاری زیر زمین بنا، از زیباترین تزئینات قاجاری به کار رفته در بنا‌های کردستان هستند. مصالح به کار رفته در ساخت این عمارت، آجر، چوب و سنگ هستند. یکی دیگر از زیباترین تزئینات موجود در این بنا، تزئینات چوبی و شیشه‌ای پنجره‌های ارسی بزرگ هال اصلی ساختمان هستند. هنگام عبور نور خورشید از این ارسی‌های بزرگ، شاهد زیباترین منظره و ویژگی این بنا خواهیم بود. به دلیل به کار رفتن شیشه‌های رنگی در این پنجره ها، اشعه‌های رنگارنگی از نور خورشید، همانند صحنه‌ای که در مسجد نصیر الملک شیراز می‌توان مشاهده کرد، بر روی کف تالار می‌افتند و به زیبایی بنا اضافه می‌کنند.
سخن نهایی
موزه سنندج یکی از جاذبه‌های گردشگری معروف شهر سنندج است که در عمارت سالار سعید بر پا شده است. در مجاورت این بنا، آثار شاخصی دیگری هم همچون خانه حبیبی، عمارت آصف، مسجد دار الاحسان و خانه مجتهدی وجود دارند که می‌توانید در سفرتان به شهر سنندج از آن‌ها نیز دیدن کنید.
آدرس موزه سنندج: کردستان، سنندج، خیابان امام خمینی، کوچه شهید حبیبی، عمارت سالار سعید کردستان.
