لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
بروزرسانی شده در تاریخ: ۷ خرداد ,۱۳۹۸
لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
لاجیم، نگین انگشتری سوادکوه ازتوابع شهر زیر آب در منطقه اصیل و کهن سوادکوه واقع شده است .ارتفاع این روستا از سطح دریای آزاد در نقطه برج لاجیم حدود ۷۶۵ متر می باشد. جاده زیرآب تا ابتدای روستا که ۲۵ کیلومتر فاصله دارد اکنون تماما آسفالت می باشد .
جمعیت روستای لاجیم در ایام تابستان به ۸۰۰ نفر می رسد اما در طول سال خصوصا فصل سرما و بازگشایی مدارس این جمعیت کاهش می یابد. موقعیت جغرافیایی روستای لاجیم و قرار گرفتن آن در میان سه منطقه کسلیان ، دودانگه ، چهاردانگه به این روستا اهمیت ویژه ای بخشیده که در صورت توجه بیشتر قادر است نقش اقتصادی ویژه ای در منطقه ایفا نماید. شغل اصلی اهالی این روستا کشاورزی و دامپروری می باشد. برج باستانی لاجیم با ۱۵۰۰ سال قدمت نگین درخشان این روستا محسوب می شود. این برج تاریخی که در گذشته های دور در قلب جنگل انبوه و دور از هنگامه ی شهر ساخته شده قرار گاه مهم و پناهگاه یکی از حکام بوده که در آنجا اقامت داشته است . بعدها کیا ابوالخوارص ابن شهریار از خاندان باوندیان در این برج مدفون شد و اکنون برج لاجیم پس از گذشت هزار و اندی هنوز سرپا و استوار نظاره گر طبیعت زیبای سوادکوه است.
لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
برج لاجیم از بهترین و زیباترین آثار تاریخی مازندران است.مسیر زیبا و آسفالته آن از وسط شهر زیر آب به طرف شرق کشیده شده و بعد از طی یک مسافت ۲۷ کیلومتری در روستای لاجیم به سر گردنه مرتفعی می رسد که از طبیعت و ارتفاعات جنگلی خارج و به چمنزار و بوته زارهای زیبا بدل می شود، که در میان آن به یک محدوده عاری از پوشش گیاهی مانند شبه جزیره که از سه طرف به پرتگاههای عمیق مشرف است به چشم می خورد.در حاشیه پرتگاهها در قدیم خندقی با دیوارهای عظیم وجود داشته که احتمالا قلعه ای وسیع و پر اهمیت را در بر می گرفت که برج عظیم لاجیم را در میان آن بنا کرده بودند. راه دیگر دسترسی از طریق جنگل و از میانه راه ساری به کیاسر به روستای لاجیم منتهی می گردد.
لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
برج لاجیم در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سالهای ۳۱۶ الی ۴۴۳ هجری قمری است
این اثر باستانی در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سالهای ۳۱۶ تا ۴۴۳ ه.ق است در نمای اهمیت برج لاجیم بیشتر به دلیل دارا بودن کتیبه پهلوی در کنار کتیبه کوفی است. این امر نشان میدهد که در قرن ۵ ه.ق حکمرانان شمال ایران علاوه بر توجه به هنر دوران قبل از اسلام به خط و زبان آن دورانی نیز توجه داشته اند.بیرونی از بدنه مدور و گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده که در داخل به حالت مدور تغییر شکل می دهد.مصالح آن آجر و ملاط ساروج است. ورودی در شرق بنا تعبیه گردیده و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق نما تزئین گردیده است.در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی ساسانی بر روی هم قرار گرفته که به دور بنا پیچیده است.
کتیبه ها به شکل زیبایی با آجرهای تراش خورده در زمینه ای از گچ نصب شده که نام کیا اسماعیل ابوالفوارس شهریار بن عباس آل باوند صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ ه.ق را نشان می دهد. در کتیبه کوفی نام و القاب صاحب مرقد خوانده می شود ولی نام سازنده آن مشخص نیست و تنها با حدس و گمان و با توجه به قرینه اجزایی از کلمات باقی مانده می توان بدان دست یافت. محیط دایره بنا در قاعده ۲۶۸۰ سانتی متر، قطر فضای داخلی ۵۴۷ سانتی متر و پهنای ورودی آن ۱۱۲ سانتی متر می باشد.
لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
متن کتیبه
بسم الله الرحمن الرحیم. هذا قبر القیم الکیا الجلیل ابوالفوراس شهریار بن العباس بن شهریار مولی امیرالمؤمنین رحمه الله امر بینائه فی سنه ثلاث محشر و اربعمانه، عمل الحسن بن علی.
تاریخچه برج لاجیم
بنای برج لاجیم متعلق به حد فاصل میان سقوط نخستین سلسله باوندی و ظهور دومین سلسله این خاندان است. در این دوره هفتاد ساله، تمامی نواحی مازندران زیر تسلط آل زیار بود. ولی آن ها بر کوهستان ها تسلط نداشتند و بازندگان باوندیان منتظر فرصت بودند که املاک خود را باز پس َ گیرند.
بر پایه روایات تاریخی منقول از ابن اسفندیار، در زمان حکومت آلب ارسلان در سالهای ۴۵۵ تا ۴۶۶ هجری قمری سپهبد قارن بن سرخاب تا اندازه ای توانست که بر مازندران تسلط یابد و قدرت خاندان وشمگیر را به زوال بکشاند. محل اقامت حکام باوندی در کوهستان های جنوب مقر قدیمی آن ها یعنی شهر ساری بود. ولی مشخص نیست که ابوالفوراس شهریار در میان بزرگان باوندی دارای چه مقامی بوده است و با شهریار بن دارا که به دست وشمگیر کشته شد و نیز سرخاب بن شهریار و قارن بن سرخاب و حسام الدوله ابن قارن سر سلسله شعبه دوم باوندیه چه نسبتی داشته است.
متاسفانه برج لاجیم به اشتباه به مقبره امامزاده عبدالله نیز مشهور است و عوام به زیارت آن به گمان امامزاده و مذهبی بودن می آیند.
لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
لاجیم از یک گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده شده است
تاریخچه مرمت برج لاجیم
انجمن آثار ملی ایران در سال ۱۳۳۷خورشیدی، مبلغی برای تعمیر بنای برج در نظر گرفت و معمار اداره کل باستان شناسی، چندین بار برای بازدید به محل رفت که به دلیل خرابی راه و نامساعدی هوا و جنگل رسیدن به آن محل ممکن نشد. سرانجام با همکاری سرپرستان کارخانه ” تراورس سازی شیرگاه “موفق به بازدید از آن شد و چون نیاز به آجر و مصالح دیگر برای تعمیر بنا بود تمام مواد از تهران فرستاده شد و کار تعمیر برج در سال ۱۳۳۸ خورشیدی، روی داربست های چوبی انجام شد.
لاجیم نگین انگشتری سوادکوه
پس از آن تا پیش از سال ۱۳۸۲، چند بار این برج مرمت شد که به طور خلاصه اقدامات زیر روی آن انجام شده است:
۱- بازسازی گنبد و مرمت بخشی از قطاربندی های پای گنبد
۲- احداث ناکش در پای بنا
اقدامات مرمتی پس از سال ۸۲ تا کنون که توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران انجام شده است:
۱- نصب داربست فلزی
۲- پاک سازی و بهبود فضای اطراف بنا
۳- مرمت آجرهای فرسوده تا ارتفاع ۴۰/۱ در بدنه بنا
۴- برداشت بندکشی های سیمانی و بندکشی مجدد با ملات همگون
۵- از بین بردن گلسنگ ها، درختچه ها و علف ها از بدنه بنا و گنبد
