قلعه فلک الافلاک
قلعه فلک الافلاک
قلعه فلک الافلاک یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های تاریخی ایران هست که بر روی تپه‌ای در نزدیکی خرم‌آباد واقع شده. نام‌های دیگر قلعه فلک الافلاک ، دروازه برجی و دژ شاپور هست که طی تاریخ به قلعه فلک الافلاک تغییر پیدا کرد. اگر دوست داری با این قلعه بیشتر آشنا بشی، در ادامه این مطلب همراه من باش.
معرفی قلعه فلک الافلاک
۱- تاریخچه قلعه فلک الافلاک
قدمت فلک الافلاک به زمان ساسانیان برمی‌گرده. ساسانیان شهری به نام “شاپورخواست” در منطقه کنونی خرم‌آباد ساختند که بعدها ویران شد و در حدود چند قرن بعد خرم‌آباد به جای اون ساخته شد. به نظر میاد که فلک‌الافلاک همان دژ شاپورخواست باشه که در دوره ساسانی کاربرد حکومتی و نظامی داشته. از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم‌آباد این قلعه به نام خرم‌آباد معروف شد و در دوره قاجار با نام فلک الافلاک شناخته شد.
در سفرنامه سر هنری راولینسون درباره این قلعه نوشته شده:
صخره بزرگ و منفردی با محیط تقریبی ۹۰۰ متر قرار دارد. این صخره دارای شیب تندی است و در نزدیکی قلعه آن چشمه آبی جریان دارد. این قلعه خرم‌آباد است که در قسمت پایین دور تا دور آن دیوار دو لایه‌ای کشیده شده و قصری که بر بالای آن ساخته شده از استحکامات نیرومند برخوردار است. این کاخ که بانی آن محمد علی میرزای دولتشاه است. ساختمان بسیار زیبایی است که در داخل آن استخر (حوض) بزرگی به طول ۶۰ متر و عرض ۴۰ متر قرار دارد که از چشمه آب می‌گیرد …
قلعه فلک الافلاک
۲- کاربرد کنونی قلعه
این بنا در سال ۱۳۴۹ از ارتش به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار شد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال ۱۳۵۴ این قلعه با راه‌اندازی موزه مردم‌شناسی و مفرغ‌های لرستان به موزه تبدیل شد. در سال‌های گذشته با مرمت نمای بیرونی و داخل قلعه، موزه‌های باستان‌شناسی، مردم شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیا، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چای‌خانه سنتی در این مجموعه تاریخی راه‌اندازی شده.
۳- معماری قلعه فلک الافلاک
دروازه برجی ۵۳۰۰ متر مربع وسعت داره و ارتفاع بلندترین برج آن ۲۲ متر بالاتر از تپه هست. مصالحی که در ساخت قلعه از آن استفاده شده سنگ، آجر، خشت و ملات گچ و آهک هست. ورودی قلعه هم در برج جنوب غربی به عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۳ متر ساخته شده. در طی سال‌های گذشته بارها قلعه رو تعمیر و مرمت کردند. البته عمده تغییرات در این برج در دوران صفویه و قاجار انجام شد. مردم بومی و برخی اسناد تاریخی گفتند تا صد سال پیش بارویی دولایه، خشتی و دوازده برج اطراف بنای فعلی وجود داشته. اما الان تنها دو برج از آن در شمال غربی و جنوب شرقی باقی مانده.
۴- چاه قلعه فلک الافلاک
چشمه گلستان از دامنه شمالی تپه‌ای که قلعه فلک الافلاک بر روی آن ساخته شده جاری می‌شه، اما آب آشامیدنی از چاهی به عمق ۴۰ متر که دورن قلعه حفر شده، تامین می‌شه. چاه قلعه در شمال شرقی حیاط اول در پشت یک طاق نمای بلند واقع شده. عمق چاه قلعه فلک الافلاک حدودا ۴۰ متر هست. جالبه بدونی که این چاه هنوز هم قابل استفاده هست.
قلعه فلک الافلاک
۵- جاذبه‌های نزدیک به قلعه فلک الافلاک
لرستان یکی از شهرهایی هست که از آثار تاریخی و جاذبه‌های بسیاری برخوردار هست. یکی از این آثار پل شاپوری هست که در مرکز شهر خرم‌آباد واقع شده که در دوران ساسانیان ساخته شد. طول آن ۳۵۰ متر و عرض آن ۵٫۸ متر است.
یکی دیگر از آثار تاریخی در نزدیکی دروازه برجی سنگ نبشته هست. روی این سنگ نوشته‌هایی به خط کوفی هست که در شمال قلعه فلک الافلاک قرار گرفته. ارتفاع اون به ۳٫۵ متر می‌رسه و قدمتش به قرن ششم میلادی برمی‌گرده.
